Најмалку
дванаесет евра на час за секого. Тоа е идејата зад задолжителните правила
за минимална плата во Германија.
Но,
работодавците имаат трикови што можат да ги користат за да ја поткопаат таа
идеја.
Вторник наутро
во Франкфурт. Царинските возила се на пат кон едно од најголемите
градилишта во градот. Станува збор за упад на Агенцијата за финансиска
супервизија за незаконско работење.
„Истражуваме сомневање за прекршување на договорот за
вработување“, вели Арне Низтрат од царинското седиште во
Франкфурт. Контролирани се 260 лица, како и раководството на
градилиштето. Царинските службеници на лице место прибираат лични податоци
и ги проверуваат градежните документи.
Ќе бидат потребни денови за властите подоцна да го проценат сето
тоа. Ако воопшто фатат се. Имено, на градилиштето брзо се стигнува
збор, а потоа работниците „понекогаш исчезнуваат во скривалиште, бидејќи тука
се снаоѓаат подобро од нас“, разочарано вели Низтрат.
Совети за оние кои бараат помош
Антонио (името е сменето) е некој што си го знае патот околу
градилиштата. Не сака да каже каде работел, ниту пак неговото вистинско
име. Тој е еден од ретките кој на крајот го најде патот до советувалиштето
„Фер мобилност“.
Наменет е за работници од Источна и Централна Европа, а е поврзан
со Германската конфедерација на синдикати. Обезбедува информации за
работничките права, како и поддршка во случај на спорови и конфликти. На
Антонио му давале објаснувања на мајчин јазик, но се уште не е сигурен дека се
осмелува да си ги бара правата од работодавецот.
Недостаток на персонал
Антонио никогаш не бил фатен во царинска контрола. Дали мисли
дека е добро или лошо? Тој вели дека не знае. Нема договор за
вработување, нема одредено работно време и не се плаќа по час, туку по
квадрат. Пресметано во однос на работното време, тој некогаш заработува
3,50 евра, а некогаш 5 евра на час. Сепак, тој признава дека инспекцијата
„можеби му помогнала“.
Сепак, бројот на контроли е намален во последните десет години –
од речиси 63.000 на околу 53.000 годишно на ниво на цела Германија. Една
од причините е: недостаток на кадар.
Но, тоа не е се, критикува Франк Букенхофер, кој е одговорен за
царината во полицискиот синдикат. Тој укажува на проблеми во
организацијата на царинската служба и се залага за формирање на сеопфатна
финансиска полиција со соодветни овластувања.
Честопати неколку прекршувања на законот
Прекршувањето на законот за минимална плата ретко доаѓа
самостојно. Даночно затајување, неплаќање плати и придонеси за социјално
осигурување. Затоа, проверка на податоците снимени на градилиштето, на
пр. овде во Франкфурт може да потрае неколку дена.
Прелиминарниот резултат од тоа постапување е следен: 179 прекршоци
за исплата на минимална плата, 71 фиктивна пријава за самовработување,
четворица незаконски вработени. Звучи како голем успех, но со оглед на
целокупната состојба во земјава, тоа е помалку од 0,5 отсто од расчистените
случаи. Така јасно се покажува слабоста на системот.
Стотици илјади луѓе беа измамени
Според истражувањето на Германскиот институт за економски
истражувања (DIW), помеѓу 750.000 и повеќе од три милиони работници биле
измамени од нивните пари. „Опсегот е толку широк, бидејќи нелегалните
активности се толку тешки за откривање“, вели Јоханес Зебауер од
DIW. Дополнително, бројот на работни места во секторите со ниски плати
всушност е зголемен по воведувањето на минималната плата. Ова ги погодува
оние кои не работат со полно работно време, студентите, пензионерите и луѓето
кои не зборуваат германски.
За Антонио, прекршувањата на работодавачот значат помалку
придонеси за пензија, помалку боледување, помалку регрес. Барем
официјално. Никогаш не ни слушнал за регрес, а кога бил болен, парите не
му биле исплатени. Сега има намера да бара друга работа на
градилиштето. Овој пат, вели, ќе се грижи за своите права. Нема да
биде тешко да се најде нешто ново, бидејќи работници како него сега се многу
барани во Германија.
Дигитална регистрација
Дигиталното известување не би го оневозможило мамењето кога
станува збор за исплата на минималната плата, но би го отежнало. Ова го
покажуваат примерите како оној од пиварницата во Оберурсел. Пред почетокот
на смената се пријавува секој од 80-те работници, без разлика дали се работи за
постојан или привремен работник. Дигиталната регистрација носи само
предности за сопственикот Томаш Штудански: „Порано секогаш имаше дискусии: „Бев
таму толку многу, работев толку и толку многу“. Тоа веќе не е така.
Така треба да биде секаде, но реалноста е поинаква. Само
десет евра на час и тоа во готово, наместо дванаесет евра колку што е
минималната плата – а тоа не е случај само во угостителството и
градежништвото. Тоа е масовна појава, а долга е листата на стопански
гранки во кои се случува.
